MHP HATAY BÜYÜKŞEHİR VE DÖRTYOL BELEDİYE MECLİS ÜYESİ CELAL TÜRKER AMİK OVASINDAKİ SEL BASKINLARININ ÖNLENMESİ PROJESİNİN DETAYLARINI AÇIKLADI
Sedat İSKENDEROĞLU – Dörtyol
MHP Hatay Büyükşehir ve Dörtyol Belediye Meclis Üyesi Celal Türker Amik Ovasındaki sel baskınlarının önlenmesi için Hatay Büyükşehir Belediyesi’ne sunduğu projenin detaylarını açıkladı.
Geliştirdiği ve Büyükşehir Belediyesine sunduğu projenin detaylarını aktaran MHP Meclis Üyesi Ziraat Mühendisi Celal Türker; “Aşırı yağışlar sonucu baraj kapakları açılarak Amik Ovasına dolan sel suyu yaklaşık 20 günle, 1 ay arasında bölgeye uzun süreli oturmaktadır. Mahalle bazında 2014 verilerine göre Akkerpiç, Aktaş, Alaattin, Apaydın, Araphan, Bağlama, Benekli, Bohşin, Comba Çıngıllı, Demirköprü, Gülova, Hacıpaşa, Karabatak, Karacanlar, Kazkeli, Kırmıtlık, Kumtepe, Kurtuluş, Melekli, Suatlı, Sulu, Saçaklı, Terzihöyük mıntıkalarına ait yaklaşık 400 bin dönüm arazi sular altında kalmakta olup; Kurtuluş Köyü’nde sular evleri dahi tehdit etmektedir. Asi, Karasu ve Afrin Çayı’nın taşması sonucu oluşan sel suyunun çekilmesi işleminde, akış yönünde sorun yaşanabileceği için Asi Nehir yatağına bir anda verilememektedir.
Amik Ovası’nın 1950’lerde başlatılan kurutulma ve ova tarımına dönüştürülmesi kapsamında çukur alanı fazla olan eski göl tabanının uzun süreli su tutması eğilimini kontrol altına almak adına önerdiğimiz proje önemli bir çözüm desteği sunacaktır.
Amik Ovası’ndaki sel suyunun tutularak gerektiğinde kullanılması adına tavsiyelerimiz 2 şekildedir;
1. Sel suyunu çukur bir alanda toplayarak isteğe bağlı deşarj etme veya kullanma imkanı.
2. Sel suyunu kontrol altına almak adına bu suyu yer altına sevk eden düzenekler kurmak.
Bu durum doğru şekilde kurgulandığında mevcut suyun yer altında depolanarak istenildiği anda kullanılmasını sağlayıcı bir tedbir olarak karşımıza çıkar. Proje kurgumuz Hatay Havalimanı arkasında kalan yakın bölgelere kazılarak konulacak drenaj toplama boruları yardımı ile, civarda hazır kazılmış en büyük alan kabul edilen eski çöp toplama alanına topladığımız sel suyunun kaba ve ince arıtma işlemlerinden geçirdikten sonra civardaki 3 büyük ihtiyaç alanının su tüketim verisini azaltmaya yönelik bir adım kabul ettiğimiz; bu alanlara kazandırılan suyun HATSU su dağıtım sisteminden verilen içme suyunun azaltılması adına, Serinyol Jandarma Eğitim Birliği, Hatay Havalimanı ve Hatay Organize Sanayi Bölgesi gibi alanlardan bahçe ve çim alanlarında kullanılmak üzere sulama suyu, Organize Sanayi Bölgesinde ise Proses Suyu olarak kullandırılmak suretiyle azami şekilde yararlanılması sağlanmış olacaktır.
Sel suyunun ana birikme merkezlerinden yer altı drenaj borularının, yerin 5-10 m. altına yerleştirilmesi suretiyle havaalanı bölgesi de aşılarak kot farkı hesaplanır, eski çöp toplama alanının içine aktarılır; istenirse yolun karşısında bulunan alan da kullanılabilir. Böylesi bir yapıda su toplanacak olduğu için yakındaki yerleşimler ve diğer etkilenebilecek oluşumlar incelenerek gerekli önlemler alınmalı.
Toprak içindeki kil mineralleri ve organik madde oranı suyun tutulması için en önemli 2 içeriktir. Organik maddenin yakın yüzeylerde fazla olup suyu tutma kapasitesini arttırması pek beklenmez ama kil oranı ve kil tipi en önemli su tutma elemanı olarak karşımıza çıkar. Killer hem kendi bünyelerinde hem de dış yüzeylerinde çok miktarda su tutma becerisine sahiplerdir. Kaolinit tipi killer 1:1 oranı ile ortalama 1 partiküle 1 birim su molekülü tutabilir diye basitçe ifade edilebilir. Amik ovası ise 2:1 olarak nitelendirilen Vermikülit ve Smektit tipi kil minerali
yoğun bulunmaktadır. Toprağımız bu kil tipi ile daha fazla su alarak ve tutarak toprağı oluşturan partiküller arasında şişme ve geçirgenliği azaltma gibi etkilere sahip olur. Bu durumda toprağı kazarak yerleştireceğimiz drenaj boruları daha yüzeysel kalmak zorunda olup; bünyesine aldığı su ile şişen kil partikülleri nedeniyle derine işlemeyecek olan sel suyunun yaklaşık 3-5 metrede sıkışacağı ve drenaj borularımızın bu sıkışmanın alt bölgesine yakın konulduğunda ilk partikül tutma işleminin sağlanarak suyun borulara alma işleminin gerçekleşeceği anlaşılmaktadır.” dedi.
DERİNKUYU BORU SİSTEMİDE BİR DİĞER YÖNTEMDİR
Prejenin ikinci ayağı olan derin alanlarda suyun depolanması ve sonrasında kullanılmasını da farklı bir yöntem olarak gündeme getiren MHP Meclis Üyesi Ziraat Mühendisi Celal Türker; “Projemizin 2. ayağı olan derin alanlarda suyun depolanması ve sonrasında kullanılması için ovanın değişik bölgelerinden derin kuyu ve katman örnekleri alınarak fazla suyun saklanabileceği en uygun katman belirlenir; katmanın suyu depolama oranına göre kaç tane Derinkuyu boru sistemi gerektiği hesaplanır. Bu katmanın uygunluğu tabanı kil minerali içeren, suyu pompalamaya başladığımızda kil sayesinde belli derinlikte bu suyu tutacak ve şişerek kaybetmeyecek seviye belirlenir. Suyun geçirgen olduğu hafif tekstürlü üst katman, bu katmanın taban kısmının kil ile desteklendiği, su geçirimi az olan katman belirlenmeli, su partiküller arası por oranı fazla noktada, hafif tekstür alanı bölgesinde depolanmalıdır.” dedi.
Yağışların bu gün oluşturduğu zararın, faydaya dönüştürülme imkanı olduğunu da belirten Türker; “Projenin ihtiyaç nedenlerini, yapılma şeklini ve alınacak fayda-sonuç kısımlarını kısaca belirttiğimiz yazımız aslında yapılacak detaylı projenin ana hatları ve ilgilerini ortaya koymaktadır. Hatay Büyükşehir Belediyesi ilgisi ve HATSU Genel Müdürlüğü oluruyla, Hatay çiftçimizin içinden çıkamadığı bir açmaz haline gelmiş olan ‘Sel suyunun Amik Ovası’ndaki Hatay Havalimanı, çevre ve Amik Ovası Çiftçisi açısından yoğun zararı’ konusunun, diğer devlet kurumları ilgisinden uzaklaşması ve sel suyunun HATSU potansiyel su kaynağı olarak değerlendirilebileceği, zarar konusunu faydaya çevirme işlemini, Hatay Büyükşehir Belediyesi ‘Hatay Halkına hizmet politikası’ gereği Proje Birimini, yukarıda görülen Büyükşehir ve HATSU ilgili kanunu; sonrasında HATSU Su Kaynakları Yönetimi, Stratejik Amaç10, Hedef 10.1 maddeleri temelinde ilgilenilmesinin gereği önemlidir. Arz ederiz” diyerek sadece çiftçinin mağduriyetinin giderilmesinden öte projenin; devlet yatırımlarının da etkin ve faydalı kullanımına olanak sağlayacağını belirtti.
