Görme işlevini yerine getirmesi nedeniyle gözler, insan vücudunun en önemli organlarıdır. Çeşitli nedenlerle göz fonksiyonlarında meydana gelen bozulmalar, bireylerin yaşam kalitesini büyük ölçüde etkiler. Yaygın olarak karşılaşılan göz hastalıklarından bir tanesi şaşılık olarak bilinen iki göz arasında gelişen açısal uyum bozukluğudur. Şaşılık sorunu, bireylerde dış görünümü olumsuz etkilemesinin yanı sıra görüş kalitesinde de büyük oranda düşüşe sebep olduğundan tedavisi oldukça elzem olan bir hastalık çeşididir.
Şaşılık nedir?
Sağlıklı bireylerde her iki göz, birbirine paralel ve uyumlu olarak çalışır. Çeşitli nedenlere bağlı olarak gözler arasındaki bu paralelliğin bozulması, şaşılık olarak adlandırılır. Şaşı bireylerde gözlerden biri düz bakarken diğer göz yukarıya, aşağıya, içe veya dışa kayar. Daha ağır durumlarda ise gözlerden her ikisinde birden kayma görülebilir. Şaşılığın nedenine bağlı olarak değişmekle birlikte bu kaymalar geçici veya sürekli olabilir.
Şaşılık belirtileri nelerdir?
Şaşılık, genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkan bir hastalıktır. Hastalığın en temel belirtisi, düz bakmayan bir gözdür. Şaşı bireyler bir noktaya baktıkları sırada bir gözleri düz iken diğer göz kayarak farklı bir açıya yönelir. Çocuklarda şaşılık güneşte tek gözünü kapatma, veya her iki gözü kullanabilmek adına başı öne eğme gibi davranışlarla kendini belli eder. Bunların haricinde yaygın olarak görülen şaşılık belirtileri şunlardır:
· Gözlerde sulanma
· Baş ve göz ağrısı
· Çift görme
· Üç boyutlu görme yeteneğinin kaybolması
· Baş ve gözün bir yana çevrilerek bakılması
· Bulanık görme
Şaşılık nedenleri?
Her iki gözün dış kısmına yapışık olarak bulunan ve gözün aşağı, yukarı, sağa ve sola hareket ettirilmesini sağlayan altılı kas gruplarından bir veya birkaçında oluşan kuvvet azalması ya da artması sonucunda bu kaslar arasında uyumsuzluk sorunu oluşur. Bu da şaşılığa yol açan etmenler arasında yer alır. Şaşılığın bilinen diğer nedenleri ise şunlardır:
· Genetik yatkınlık
· Serebral palsi (beyin felci) hastalığı
· Down sendromu ve diğer kalıtsal kromozom bozuklukları
· Çocukluk döneminde geçirilen kaza, travma ve ateşli hastalıklar
· Beyin tümörleri
· Hidrosefali
· Hipertansiyon
· Diyabet hastalığı
Şaşılık çeşitleri nelerdir?
Bireyde yol açtığı göz kaymasının türüne göre şaşılık; içe kayma, uyumsal içe kayma ve dışa kayma şeklinde üç farklı türe sahiptir. Oluşum sebebine göre ise hastalık temel olarak aşağıdaki türlere ayrılır:
· Doğumsal şaşılık
· Kas felçlerine bağlı şaşılık
· Kırma kusuruna bağlı şaşılık
· Yetişkinlik döneminde görülen şaşılık
· Gizli şaşılık
Şaşılık teşhisi nasıl konulur?
Şaşılık tanısı, hastalarda klinik göz muayenesi sonucunda rahatlıkla konulabilir. Ailede şaşılık vakası bulunan çocuklarda hastalığın görülme olasılığı daha yüksektir. Özellikle çocukluk döneminde hastalığın erken teşhis edilerek tedavi edilmesi, başarı oranını oldukça artırır. Bu nedenle çocukların 4 yaşından önce bir veya birkaç kez göz taramasından geçmesi büyük önem taşır.
Şaşılık tedavi yöntemleri nelerdir?
Şaşı olduğundan şüphelenilen veya şaşılık teşhisi konulmuş olan hastalarda öncelikli olarak tam ve detaylı bir göz muayenesi yapılmalıdır. Bu muayene ile şaşılığın türü, oluşum nedeni, göz kaymasının derecesi ve gözde herhangi başka bir hastalık bulunup bulunmadığı belirlenmelidir. Uygun bireylerde cerrahi operasyon ile şaşılığın düzeltilmesi mümkün olabilmektedir. Göz kayması bebeklik döneminde ve özellikle ilk 6 aylık süreçte oluştuysa hekim önerisi doğrultusunda genellikle cerrahi operasyonla düzeltme işlemi uygulanır ve oluşan göz tembelliği tedavi edilir. İlk iki yaş içerisinde oluşan ve hipermetropiye bağlı olarak oluşan göz kaymalarında gözlük kullanımı ve destekleyici göz damlaları ile tedavi denenebilir. Bu durumda gözde tembellik oluşumunun önlenebilmesi adına bir gözün kapatılması da tercih edilebilir.
Şaşılık hastalığında uygulanan tüm tedavi yöntemleri, çocukluk döneminde daha yüksek başarı oranına sahip olduğundan hastalığın erken teşhis edilerek tedaviye başlanması çok önemlidir. Yapılan göz muayenesi sonucunda hastalığın teşhisi konulan kişilerde doğru bir tedavi süreci sonucunda göz kayması sorunu tedavi edilebilir bir durumdur. Eğer sizde veya çocuğunuzda şaşılık hastalığı ya da şüphesi var ise, derhal bir sağlık kuruluşuna başvurarak göz taraması yaptırmalısınız.
