CHP Hatay Milletvekili Suzan Şahin, Suriye’den gelen zeytin ve zeytinyağının Türkiye’ye girdikten sonra Türk kimliğine dönüşerek iç pazarda işlenip dağıtılmasının yeri üreticiye ihanet olduğunu söyleyerek konuyu meclis gündemine taşıdı.
Türkiye ekonomisinde önemli bir yere sahip zeytin ve zeytinyağı üretiminin Afrin’den gelen zeytinyağı ile olumsuz etkilendiğini belirten Suzan Şahin, “Şu anda bütün bilindik şirketlerin % 90’ında Suriye yağı şişede, ve marketlerde satışta. AKP yerli üreticiyi sırtından bıçaklıyor. Haksız rekabet ortamı yerli üreticiyi ve zeytin ve zeytinyağı ticareti yapan yerli firmaları iflasın eşiğine geldi. AKP’nin anti milli politikaları üreticilerimizin belini büktü” dedi.
Suriye’de 12 yıl önce başlayan iç savaş nedeniyle Reyhanlı ve Yayladağı sınır kapılarının kapatılmasının, sınır ticareti önemli olan Hatay ilinin ekonomisini olumsuz etkilediğini belirten Şahin, 2018 yılında açıklanan 100 günlük eylem planında Afrin bölgesinden getirilen zeytinyağının ihracat yetkisinin Tarım Kredi Kooperatiflerine verilmesi ile ortaya çıkan haksız rekabet ortamının, yerli üreticiyi ve zeytin, zeytinyağı ticareti yapan yerli firmaları iflasın eşiğine getirdiğini söyledi. Tarım ve Orman Bakanlığı eliyle alınan kararın Afrin’den kaçak yollarla yurda giren zeytinyağını bir ihracat ürünü haline getirdiğini, yerli üreticileri zor duruma sokan bu durumun yasal bir kılıfa sokulduğunu iddia eden Suzan Şahin TBMM Başkanlığına sunduğu önergesinde, ‘‘Tarım ve Kredi Kooperatifleri aracılığı ile herhangi bir ithalat işlemine tabi tutulmaması, Afrin’deki üreticilerden alınan zeytinyağı konusunda 600 bin ton sınırının çoktan aşılması, bu zeytinyağlarını satın alan şirketlerin ürünü başka bir ülkeden getirilmesine rağmen ‘ithal mal’ olarak değil yerli ürün olarak iç piyasaya sunması Hatay ilinin bel kemiğini oluşturan zeytin ve zeytinyağı ticaretini yok olma tehlikesi ile karşı karşıya bırakmıştır. Bununla birlikte yüzde 1 KDV ile Afrin zeytinyağının iç piyasaya verilmesi, zeytinyağının üreticideki fiyatını aşağıya çekerek üreticilerin zarar etmesine yol açmıştır. Alınan kararlar, yapılan uygulamaların yerli üreticiye büyük darbe vurulmakta, sınırdan geçen yağlar denetimsiz bir şekilde iç piyasaya sürülmektedir. Afrin’den yıllık bazda ortalama 30 bin ton civarında zeytinyağı, Tarım Kredi Kooperatifi aracılığıyla Dahili İşleme Rejimi (DİR) kapsamında yurda getirilmekte, zeytinyağı ihracatı yapan firmalar da bu yağı almak için kooperatife başvurmaktadır. 17 litrelik tenekelerde dökme olarak yağı satın alan fabrikaların, bunu işleyerek ihraç etmesi gerekmektedir. Fakat yüzde 1 KDV ödemek şartıyla bu yağların yurt içi piyasaya sokulmasına izin verilmesi ile birlikte yurt içinde 28 TL civarında olan dökme zeytinyağının litre fiyatı bir anda yaklaşık 5 lira birden düşerek 24 liranın altına inmiştir.’’ ifadelerini kullandı.
‘AKP KENDİ VATANDAŞI İLE REKABET EDİYOR !’
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’ye konuyla ilgili sorular yönelten Şahin, Suriye’de 12 yıl önce başlayan iç savaş nedeniyle Reyhanlı ve Yayladağı sınır kapılarının kapatılmasının sınır ticaretini etkilediği gibi bunun yanında Afrin bölgesinden getirilen zeytinyağının ihracat yetkisinin Tarım Kredi Kooperatiflerini eleştirdi. Şahin önergesinde yaptığı açıklamada, ‘‘Ürettikleri zeytini işleyen yerli çiftçilerimiz, artan girdi maliyetleri altında ezilirken, bir yıl boyunca zeytin yetiştirmek için yaptıkları tüm harcamalardan dolayı banka borçlarını ödeyemez, zeytinyağlarını satamaz durumdadırlar. Zeytinyağı fiyatları geçen yıla oranla yaklaşık yüzde 20 düşerken, ezilen yerli üretici, 3 kat artan gübre, 2 kat artan enerji, ilaç, akaryakıt girdileriyle ayakta kalmaya çalışmaktadırlar. Zeytinyağı tüccarları da fiyatları dilediği gibi aşağı çekerek, yerli üreticiden ürün almak yerine Afrin zeytinyağına yönelmektedir. 2021’in Şubat ayında dökme zeytinyağı ihracatına gelen yasağın ardından ağustos ayında % 1 KDV ile Afrin zeytinyağının iç piyasaya verilmesi yerli üreticileri isyan ettirdi. Zeytinyağının üreticide litre fiyatını 5 lira birden düştü. Sınırdan geçen yağların denetimsiz bir şekilde iç piyasaya sürülmesi yerli üreticiye ihanettir. AKP kendi vatandaşını arkadan hançerlemeyi huy haline getirdi. Devlet üreticisinin elinde ihtiyaç fazlası ürün dururken başka bir ülkenin ürününü düşük fiyatla yurda sokup iç pazarda satılmasını sağlayamaz. AKP yerli zeytin üreticisi ile rekabet haline girmiştir. Kendi vatandaşına ihanet etmektedir. Rekabet Kurulu derhal görevini yapmalı.’’ dedi.
CHP Hatay Milletvekili Suzan Şahin, Tarım ve Orman Bakanı tarafından şu soruların cevaplandırılmasını istedi;
1. Tarım ve Kredi Kooperatifleri aracılığıyla 2018 yılından bugüne kadar Afrin’den hangi firmadan kaç ton yağ satın alınmış, bunun ne kadarı iç piyasada satılmıştır?
2. Tarım ve Kredi Kooperatifleri aracılığı ile ithal ve ihraç edilen zeytinyağları nasıl denetlenmektedir? Kaç firma tespit edilmiş ve bu firmalara hangi yaptırımlar uygulanmıştır?
3. Kamu kurumu olan Tarım ve Kredi Kooperatifleri kamu yararı doğrultusunda hareket ediyor mu? Haksız rekabete yol açmıyor mu? Bu konuda nasıl bir denetim yürütülüyor?
4. Afrin’den yüzde 1 KDV oranı ile zeytinyağı getirilerek iç piyasaya sürülmesi haksız rekabeti yol açmıyor mu?
5. Afrin’den getirilen zeytinyağı karşısında haksız rekabet altında ezilen yerli üretici ve firmaları korumak için herhangi bir planınız var mı?
6. Yerli üretici ve firmaları zor durumda bırakan yüzde 1 KDV oranı ile ilgili kararın kaldırılması konusunda bir çalışmanız var mı?
