İskenderun Gelişim Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Eray ALBAYRAK
BESİN İNTOLERANSLARI VE ELİMİNASYON DİYETİ
Sağlıklı olarak nitelendirdiğimiz her besin size yarar sağlamıyor olabilir. Örneğin süt, sağlıklı bir besin statüsünde yer alsa da kişiden kişiye sindirilebilirliği, vücuda sağlayacağı yarar/ zarar mekanizması değişkenlik gösterebilir. Bu durum, günümüzde oldukça kafa karıştırıcı bir konu haline gelmiştir. Bilimsel literatürde genel popülâsyonda doğruluğu kanıtlanan bilgiler bile kişisel olarak tam tersi sonuçlar ortaya çıkarabilmektedir. Tek bir yanlış ya da doğru aramak yersiz, aslında söylenen her şey doğruluk payı içeriyor. Yanlış ya da doğru diye kategorize etmektense, kişiye özel doğrular ve yanlışların değerlendirilmesi sağlıklı olacaktır. Bu nedenle, herhangi bir besin ya da beslenme yaklaşımının herkese uygun olması beklenemez. Aralıklı oruç ya da ketojenik beslenme ya da farklı bir beslenme yaklaşımı herkese uyacak diye bir durum söz konusu olamaz.
“Peki nasıl besleneceğim? Neler tüketeceğim?” gibi sorular kafanızı karıştırıyor olabilir. Bu oldukça normal bir durum. Size verebileceğim ilk tavsiye aşırılıklardan kaçınmanız olacaktır. Herhangi bir besini ne vazgeçemeyecek kadar çok tüketin, ne de tamamen hayatınızdan çıkaracak kadar tüketmemezlik yapın. Dengeyi bulmak inanılmaz kıymetli. Bu kabul edilebilir mesafe, herhangi bir besin ya da besinlerle sizin aranızdaki bağı normalleştirecektir. Besin ya da besinlerle kurulan bağ güçlendikçe, bu durum bir kaos yaratabiliyor. Herhangi bir besinden uzaklaşmada ya da bu besinin sizde yarattığı reaksiyonda besine karşı anksiyete geliştirmeniz muhtemel. Kendinizi ya da besini suçlamak yerine daha sakin davranmalı ve uzak durulması gereken besinin tespitinden sonra eliminasyona gidilmeli.
Eliminasyon diyeti, bir besini ya da belli başlı besinleri belli bir süreyle vücudunuza iyi gelmediği gerekçesiyle beslenme örüntünüzden çıkarmanızla uygulanır. Ortalama süre değişmekle beraber, 2 ay gibi bir süre bu besin ya da besinlerden tamamen uzaklaşmanız gerekebilir. Şayet kronik hastalıklar bu senaryoya eşlik ediyorsa bu süre çok daha uzayabilir. Uygun süre uygulanan eliminasyon diyeti sonrası, tekrar beslenme örüntünüzden çıkardığınız besinleri, beslenmenize eklemeye başlayıp, verdikleri tepkileri doğru gözlemlemek de oldukça önemli. Bazen tüm problemler ortadan kalkabiliyorken, bazen farklı semptomlar ortaya çıkarabilen senaryolar da gelişebiliyor. İki gün kadar yaşanan stresle bile bozulabilen barsak floramız, besinlerin verdiği tepkilerle karıştırılabiliyor. Bu konuda ayrım yapabilmek gerekmektedir.
Orijinale yakın beslenmemiz gerekiyor. Bir besin toprakta nasılsa, işlenmemiş haliyle soframıza geliyorsa o besin vücuda çok daha iyi gelebilen besinler arasında yer alıyor. İşlenmiş her türlü besin,
eliminasyon diyetinde yer almamalı. Yemekleri evde, kendinizin hazırlaması da oldukça dikkat edilmesi gereken bir nokta. İçine giren her türlü besinden haberdar olmanız, tabağınızdakilerin size şifa vermesi adına gereklilik teşkil ediyor.
